Zostaliśmy zaproszeni do współpracy z zachodnią agencją kosmiczną, która od lat zajmuje się misjami bezzałogowych pojazdów na terenie innych planet Układu Słonecznego. Zostaliśmy częścią programu kosmicznego ze względu na naszą ekspertyzę w dziedzinie kół wolnobieżnych przeznaczonych do najcięższych warunków ziemskich.
Praca nad maszyną przeznaczoną do badania innej planety to niezwykle złożony i w większości utajniony proces w którym uczestniczy zaledwie garstka firm z całego świata. Jako jedni z nielicznych zostaliśmy zaproszeni do ścisłej współpracy z amerykańskimi naukowcami a naszym zadaniem było opracowanie kół, które podołają warunkom panującym na Marsie.
„Wspólnymi siłami mieliśmy za zadanie wymyślić koło na nowo” mówi Katarzyna Folwarska, menadżer Programu Kosmicznego Pronar Wheels. „Wymagało to od nas reorganizacji pracy, przejście na zupełnie inne metody projektowania oraz usprawnienie metody wymiany informacji. Proces powstawania koła był długi, ale niezwykle dynamiczny. Przestarzała praca na emailach i załącznikach stała się po prostu zbyt wolna” – dodaje.
Na terenie zakładów w Narwi i w Narewce do tej pory produkowaliśmy tzw, „koła tarczowe”, czyli koła składające się z dwóch niezespolonych ze sobą elementów – tarczy i obręczy. Przy kosmicznym projekcie musieliśmy zmienić sposób wykonywania obręczy oraz zupełnie zrezygnować z tarczy na rzecz tzw. żeber. System żebrowy pozwala umieszczenie amortyzacji wewnątrz koła zamiast poza nim. Podobne rozwiązanie zostało zastosowane już na ziemi w kołach Michelin Tweel, w których produkcji również uczestniczyliśmy.
„Umieszczenie systemu amortyzacji w kole było naturalnym wyborem – ścieżka obrana w przeszłości w misjach Discovery i Perseverance była w pełni poprawna” – objaśnia Krzysztof Szubzda, Zastępca Dyrektora ds. Technologii i Rozwoju. „Nieocenioną pomoc stanowiło Centrum Badawczo-Rozwojowe Pronar, które wspomogło badania obliczeniowe badaniami zmęczeniowymi kół.”
Testy kół były również przeprowadzane w specjalnie do tego stworzonym środowisku komputerowym, które było w stanie w pełni zasymulować warunki panujące na czerwonej planecie. Program powstał dzięki współpracy amerykańskich programistów z działem IT Pronar. Aplikacja jest na tyle elastyczna, że pozwala na odtworzenie wszelkich parametrów wprowadzonych do świata wirtualnego przez naukowców.
System żebrowy z poprzednich misji miał jednak swoje wady, co zauważył Konstruktor Kół Kosmicznych Radosław Ziniewicz. Jak sam mówi „system nie był idealny, lecz to właśnie dzięki niemu byliśmy w stanie opracować wersję finalną. Dużym problemem okazał się natomiast materiał, z którego chcieliśmy wykonać projekt. Łaziki Discovery i Perseverance były wyposażone w koła aluminiowe co niespecjalnie sprawdzało się na piaszczystej i kamienistej powierzchni marsa”.
Hurtownia Stali Pronar wraz z Wydziałem Tworzyw Sztucznych opracowała zupełnie nowy stop, amelinium, który pozwolił na zachowanie elastyczności żeber bez powstawania niepożądanych odkształceń. Nowy stop to jeden z wielu pomysłów, nad którym pracowaliśmy by móc uzyskać amortyzację wewnątrz koła bez implementacji rozwiązań pneumatycznych i hydraulicznych. Początkowo plan opierał się na specjalnych oponach, lecz użytkowanie ich byłoby niemożliwe przy temperaturach panujących na czerwonej planecie. Dodatkowo ceny panujące na rynku stali skutecznie zniechęciły nas do eksperymentów z metalami powszechnymi.
Stworzone koła zapowiadają się na spory przełom w branży kosmicznej i nie tylko. Nie tylko ze względu na ich budowę – amelinium to klucz do kolejnej rewolucji przemysłowej.
Koła po wielu testach, zarówno tych wirtualnych jak i na żywo, trafiły już do Waszyngtonu, gdzie są montowane na łazik. Koła Pronar Rib przeszły najśmielsze oczekiwania amerykańskich i naszych konstruktorów a nowo opracowany stop, amelinium, cieszy się sporym zainteresowaniem w przemyśle kosmicznym, militarnym i medycznym. Jedynym problemem wyrobów z tego tworzywa zostaje to, że są to elementy ameliniowe i tego się nie pomaluje.
Marcin Kurza
Menedżer Sekcji Pozaziemskiej
Koła Pronar Rib otworzyły nam możliwość ekspansji na zupełnie nowe rynki, przez co zdecydowaliśmy się na utworzenie zupełnie nowej jednostki sprzedażowej. Nowa sekcja skupi się na eksporcie kół ameliniowych na cztery pierwsze planety Układu Słonecznego w przypadku odkrycia tam inteligentnych form życia bądź kolonizacji ludzi na ich terytorium. Na razie nie rozważamy eksportu na rynki Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna – są to ogromne planety i bez przygotowanych rozwiązań logistycznych na ich powierzchni eksport jest po prostu przedsięwzięciem iście karkołomnym.
Zapraszamy również do zapoznania się z dokumentem z przebiegu prac nad projektem kół w serwisie YouTube.
